Ένα τοξικό εργασιακό περιβάλλον είναι κάτι περισσότερο από μία δουλειά που δεν ευχαριστεί. Σε όλους έχει συμβεί να έχουμε μία κακή μέρα στη δουλειά μας, μία δύσκολη εβδομάδα ακόμη και ένα δύσκολο μήνα. Ίσως να οφείλεται στην κίνηση στο δρόμο, σε μία κακή παρουσίαση ή σε μία διαφωνία με τον εργοδότη. Οτιδήποτε και αν είναι αυτό που μας απογοητεύει φτάνει για να μας κάνει να χάσουμε τη διάθεσή μας για την εργασία.
Ωστόσο υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε «μία κακή ημέρα» και στο να νιώθουμε ότι η δουλειά μάς αρρωσταίνει καθημερινά. Αυτό είναι κάτι περισσότερο από το γενικό εργασιακό άγχος, καθώς αυτό αποτελεί σημάδι ενός τοξικού εργασιακού περιβάλλοντος.
Ένα τοξικό εργασιακό περιβάλλον μπορεί να έχει επίπτωση και στην υγεία μας καθώς τα ανεβασμένα επίπεδα άγχους σε ένα δυσλειτουργικό γραφείο ή επιχείρηση μπορούν να οδηγήσουν στο Σύνδρομο Επαγγελματικής Εξουθένωσης, σε κόπωση ή ακόμα και σε κατάθλιψη.
Για τους περισσότερους η δουλειά μας ίσως είναι και το δεύτερό μας σπίτι. Αφού εκεί περνάμε ένα μεγάλο μέρος της ημέρα μας, καθημερινά. Πιθανότατα περνάμε περισσότερο χρόνο με τους συναδέλφους μας παρά με την οικογένειά μας.
Συνεπώς εάν δεν είμαστε χαρούμενοι στην εργασία μας, πιθανότητα αυτή η απογοήτευση να μεταφερθεί στην προσωπική μας ζωή, δημιουργώντας προβλήματα τόσο στην αυτοεκτίμησή μας, όσο και στις διαπροσωπικές μας σχέσεις.
Χαρακτηριστικά από ένα τοξικό εργασιακό περιβάλλον:
Τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά ενός τέτοιου περιβάλλοντος είναι η δημιουργία μίας εξαρτημένης σχέσης αλλά και η θυματοποίηση των εργαζομένων. Αυτό σημαίνει ότι δημιουργείται σκόπιμα μία γενική ψυχολογία ότι έξω από το συγκεκριμένο εργασιακό χώρο δεν υπάρχει μέλλον για τον εργαζόμενο και ότι έξω από αυτή την επιχείρηση/εταιρεία δεν μπορεί κανένας να προχωρήσει. Δημιουργείται μία κατάσταση ύπνωσης στους εργαζόμενους με στόχο να τους κρατούν εγκλωβισμένους αλλά και ευγνώμονες για τα αυτονόητα.
Η έλλειψη επικοινωνίας είναι επίσης ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά ενός τοξικού εργασιακού περιβάλλοντος. Όταν αισθάνεστε ότι μένετε εκτός, σχετικά με σημαντικές πληροφορίες και σημαντικά γεγονότα είναι ξεκάθαρο σημάδι ενός τέτοιου περιβάλλοντος. Μπορεί να μην λαμβάνετε κανένα σχόλιο για την απόδοσή σας και αν αυτό συμβεί γίνεται με τρόπο αρνητικό και σκληρό και όχι εποικοδομητικό όπως κανονικά θα έπρεπε.
Επιπλέον χαρακτηριστικό του τοξικού περιβάλλοντος είναι η συστηματική μείωση και συνεχής υποτίμηση του ατόμου. Όταν, δηλαδή, του θέτουν ασαφείς και μη ρεαλιστικούς στόχους, με έλλειψη οργανογράμματος και δομών και με ανύπαρκτες περιγραφές ρόλων και εργασιών. Συνεπώς ο εργαζόμενος έχει αισθάνεται χαμηλή αυτοπεποίθηση και προσπαθεί να βρει τον τρόπο για να εργαστεί καλά και αποδοτικά κατά τη διάρκεια της κάθε μέρας.
Σε ένα εχθρικό περιβάλλον συχνά παρατηρείται έλλειψη εμπιστοσύνης, όπου το άτομο δεν μπορεί να εμπιστευτεί τους συναδέλφους του και δεν νιώθει ασφαλής να μοιράζεται πληροφορίες ή συνεργάζεται στενά μαζί τους.
Οι εργαζόμενοι σε ένα τοξικό περιβάλλον, αρκετές φορές, χαρακτηρίζονται από έλλειψη ενέργειας και δημιουργικότητας. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δεν τους επιτρέπεται να προτείνουν νέες ιδέες, νέους τρόπους και μεθόδους εργασίας και δεν μπορούν να είναι δημιουργικοί και να παίρνουν πρωτοβουλίες. Τα ανώτερα στελέχη σε αυτό το περιβάλλον απορρίπτουν την αξία των υπαλλήλων τους και δεν τους αντιμετωπίζουν ως άξιους εργαζόμενους που παράγουν έργο.
Ωστόσο, αυτό που συνήθως παρατηρείται είναι ότι τα επαναλαμβανόμενα περιστατικά, όσο επώδυνα και εάν είναι, ίσως δεν είναι αρκετά για να δημιουργήσουν αντιδράσεις ικανές ώστε να αντιμετωπιστούν όπως τους αρμόζει. Αντιθέτως, τα περισσότερα άτομα λειτουργούν με ένα μηχανισμό άμυνας και αντί για γενναία αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών, αυτά γίνονται συνήθεια, τρόπος ζωής και αποδεκτό γεγονός.
Ο σύγχρονος εργαζόμενος θα πρέπει να μάθει να διαχειρίζεται ορθά το εργασιακό του περιβάλλον και να διαθέτει μηχανισμούς διατήρησης της ψυχικής του ισορροπίας. Το τοξικό εργασιακό περιβάλλον μπορεί να επιδράσει πολύ αρνητικά στην ψυχολογία ενός ατόμου. Όταν αναγνωρίζετε το τοξικό περιβάλλον στην εργασία σας, συζητήστε το με τους συναδέλφους σας ώστε να βρείτε μία λύση.
Εάν αντιμετωπίζετε συχνά συγκρούσεις και διαφωνίες στο χώρο εργασίας σας, διαβάστε εδώ σε προηγούμενο άρθρο πως μπορείτε να τις διαχειριστείτε.